Âm nhạc truyền thống của Nga gồm hai dòng chính: nhạc dân gian và nhạc cổ điển. Nhạc dân gian Nga mang âm hưởng sâu lắng, trữ tình, còn nhạc cổ điển phát triển mạnh từ thế kỷ 19 với các nhà soạn nhạc vĩ đại như Tchaikovsky, Rimsky-Korsakov và Mussorgsky. Mời bạn cùng Shop Hàng Nga tìm hiểu ngay.

Lịch sử âm nhạc truyền thống Nga

Lịch sử âm nhạc truyền thống Nga là một hành trình dài và đa diện, bắt nguồn từ các bộ lạc Đông Slav cổ đại, trải qua ảnh hưởng của Chính thống giáo và cuối cùng trở thành nền tảng vững chắc cho âm nhạc cổ điển kinh điển.

1. Giai Đoạn Tiền Cơ Đốc Giáo (Trước Thế Kỷ 10)

Âm nhạc truyền thống Nga ban đầu gắn liền với văn hóa và sinh hoạt của các bộ lạc Đông Slav.

• Nguồn gốc: Âm nhạc chủ yếu phục vụ các nghi lễ ngoại giáo, các lễ hội nông nghiệp, nghi thức vòng đời (cưới hỏi, ma chay), và các buổi lễ thờ cúng thiên nhiên.

• Hình thức: Là các bài ca lao động, ca khúc nghi lễ, và ca khúc sử thi (Byline) kể về các anh hùng dân tộc (Bogatyrs).

• Nhạc cụ: Các nhạc cụ sơ khai như Gusli (đàn dây cổ), sáo, và các loại nhạc cụ gõ.

2. Giai Đoạn Ảnh Hưởng Của Chính Thống Giáo (Thế Kỷ 10 – 17)

Sau khi Nga đón nhận Chính thống giáo vào năm 988, âm nhạc nhà thờ trở thành một lực lượng định hình mạnh mẽ.

• Âm nhạc Nhà thờ: Phát triển lối hát Acappella (không nhạc cụ), sử dụng các điệu thức (modes) đặc trưng, tạo nên phong cách Hợp xướng Tôn giáo trang nghiêm và sâu lắng.

• Sự Phân Lớp: Âm nhạc bắt đầu phân chia rõ rệt:

  • Âm nhạc Linh thiêng: Phát triển trong nhà thờ, nghiêm ngặt về quy tắc và lời ca.

  • Âm nhạc Thế tục/Dân gian: Tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong giới nông dân và các nghệ sĩ lang thang (Skomorokhi).

• Nhạc cụ dân gian: Các nhạc cụ như Balalaika (được cho là xuất hiện trong khoảng thế kỷ 17) và Garmoshka (một loại đàn phong cầm) trở nên phổ biến trong giới nông dân và nông thôn.

3. Giai Đoạn Phục Hưng và Phát Triển (Thế Kỷ 18 – 19)

Đây là thời kỳ âm nhạc dân gian trở thành nguồn cảm hứng lớn và nền tảng cho âm nhạc chuyên nghiệp.

• Khai thác Dân gian: Các nhà soạn nhạc học thuật Nga bắt đầu nhận thấy giá trị và sự phong phú của âm nhạc dân gian truyền thống.

• Vasily Vasilevich Andreev (Giữa Thế kỷ 19): Ông được coi là người đã "chuẩn hóa" và nâng tầm cây đàn Balalaika. Ông đã cải tiến thiết kế và tạo ra một dàn nhạc Balalaika chuyên nghiệp, đưa nhạc cụ dân gian này từ các làng quê lên sân khấu lớn và trở thành biểu tượng của văn hóa Nga.

• Sự Ra đời của "Nhóm Năm Người" (The Mighty Handful): Các nhà soạn nhạc lớn như Glinka, Balakirev, Mussorgsky, Rimsky-Korsakov và Tchaikovsky đã tích cực sử dụng các chủ đề, giai điệu và hòa âm dân gian Nga để xây dựng một nền âm nhạc bác học mang bản sắc dân tộc riêng biệt, thay vì chỉ mô phỏng âm nhạc Tây Âu.

Nghe nhạc Nga, uống rượu Nga không chỉ là một trải nghiệm, mà là một nghi lễ tinh thần dành cho người biết thưởng thức. Nếu bạn đang muốn tạo một không gian đậm chất Slav, thì đây là combo hoàn hảo: một ly vodka Beluga mát lạnh, một bản giao hưởng Tchaikovsky, hoặc một khúc dân ca Kalinka ngân vang trong đêm.

Đặc điểm của âm nhạc truyền thống Nga

Âm nhạc dân gian (Folklore) của Nga mang những nét đặc trưng rất riêng biệt:

• Tính Dài Hơi và Du Dương (Extended Melodies): Các ca khúc thường có giai điệu kéo dài, chậm rãi, tạo cảm giác rộng lớn, mênh mang như thảo nguyên Nga.

• Hòa Âm Giọng Hợp Xướng (Polyphony and Choral Singing): Hợp xướng là cốt lõi. Người Nga yêu thích hát nhóm với nhiều bè phức tạp, không chỉ đơn thuần là hòa âm mà còn là nhiều giọng hát độc lập kết hợp. Điều này thể hiện tinh thần cộng đồng mạnh mẽ.

• Chủ đề Sâu Lắng: Thường xoay quanh các chủ đề về thiên nhiên (rừng bạch dương, sông Volga), tình yêu, nỗi buồn, và những câu chuyện về cuộc sống nông thôn.

• Ảnh hưởng của Nhà Thờ: Âm nhạc nhà thờ Chính thống giáo đã để lại dấu ấn sâu đậm, đặc biệt trong cách sử dụng các thang âm (modes) và lối hát không nhạc cụ (A cappella).

Âm nhạc truyền thống Nga bắt nguồn từ văn hóa dân gian Slav, kết hợp với ảnh hưởng Byzantine, châu Âu và châu Á, mang giai điệu sâu lắng, thường kể về tình yêu, thiên nhiên, và lịch sử.

Theo Wikipedia và Culture.ru (2025), âm nhạc Nga được trình diễn trong lễ hội, đám cưới, và nghi lễ tôn giáo, sử dụng nhạc cụ như balalaika, domra, và đàn accordion.

Các bài hát dân ca (byliny, chastushka) thường đi kèm điệu múa vòng (khorovod) hoặc nhảy squat (prisyadka).

Xu hướng 2025: Nhạc dân gian Nga được làm mới qua các ban nhạc như Otava Yo, tăng 15% lượt nghe trên Spotify, theo Music.apple.

Xem ngay: Các món ăn đặc sản của Nga

Âm nhạc dân gian Nga – Mộc mạc và sâu sắc

Chủ đề phổ biến: tình yêu quê hương, lao động, chia ly, thiên nhiên

Âm hưởng: thường buồn, trầm lắng, dễ chạm đến cảm xúc người nghe

Nhạc cụ đặc trưng:

• Balalaika: đàn ba dây hình tam giác, âm thanh vui tươi
• Gusli: đàn dây cổ, tạo âm thanh ngân vang
• Domra: đàn dây tròn, dùng trong các dàn nhạc dân gian

Biểu diễn: thường hát tập thể, có điệu múa kèm theo, mặc trang phục truyền thống

Âm nhạc dân gian Nga là nền tảng cho nhiều dòng nhạc hiện đại, được lưu truyền qua nhiều thế hệ và vẫn hiện diện trong các lễ hội như Maslenitsa, lễ cưới, lễ Phục sinh

Âm nhạc cổ điển Nga – Vươn tầm thế giới

Thế kỷ 19–20 là thời kỳ hoàng kim với các nhà soạn nhạc lừng danh:

• Pyotr Ilyich Tchaikovsky: “Hồ thiên nga”, “Kẹp hạt dẻ” – biểu tượng ballet Nga
• Modest Mussorgsky: “Đêm trên núi Trọc” – lấy cảm hứng từ thần thoại
• Nikolai Rimsky-Korsakov: “Sheherazade” – kết hợp nhạc giao hưởng và văn hóa phương Đông
• Sergei Rachmaninoff: nổi tiếng với các bản concerto piano đầy cảm xúc
• Mikhail Glinka: người đặt nền móng cho âm nhạc kinh điển dân tộc Nga

Đặc điểm: âm nhạc Nga thường mang tính hoành tráng, giàu cảm xúc, lấy cảm hứng từ lịch sử, thiên nhiên và truyền thuyết dân gian.

Các Dòng Âm Nhạc Biểu Cảm

• Romance Nga (Russian Romance): Một thể loại ca khúc lãng mạn, phát triển từ thế kỷ 19, kết hợp kỹ thuật thanh nhạc châu Âu với cảm xúc và chất liệu thơ ca Nga. Nó thiên về sự sâu lắng, tâm trạng, và là một dòng nhạc vô cùng được yêu thích.

• Cossack Music: Âm nhạc của người Cossack, nổi bật với sự mạnh mẽ, hùng tráng, và các bài hát về chiến tranh, cưỡi ngựa, và lòng dũng cảm.

Âm nhạc truyền thống Nga không chỉ là những giai điệu cổ xưa mà còn là một phần sống động, thường xuyên được các nhà soạn nhạc cổ điển vĩ đại như Tchaikovsky, Rimsky-Korsakov, và Stravinsky khai thác và phát triển.