So sánh rượu Whiskey và Cognac: nguồn gốc, phân loại, giá trị

So sánh rượu Whiskey và Cognac là cách tuyệt vời để hiểu rõ hai dòng rượu mạnh nổi tiếng thế giới, mỗi loại mang một phong cách, quy trình sản xuất và văn hóa thưởng thức riêng biệt.

Whisky và Cognac đều là những loại rượu mạnh nổi tiếng và được ưa chuộng trên toàn thế giới, nhưng chúng có nguồn gốc, quy trình sản xuất và hương vị khác nhau. Việc hiểu rõ những điểm khác biệt này sẽ giúp bạn thưởng thức chúng một cách trọn vẹn hơn.

Giới thiệu chung Whiskey và Cognac

Whisky: Là loại rượu mạnh được chưng cất từ ngũ cốc (lúa mạch, ngô, lúa mạch đen, yến mạch), phổ biến ở Scotland, Ireland, Mỹ, Canada và Nhật Bản.
Cognac: Là loại rượu mạnh chưng cất từ rượu vang trắng, sản xuất tại vùng Cognac (Pháp), phải tuân theo quy định AOC (Appellation d’Origine Contrôlée).

Cả hai đều là rượu mạnh cao cấp, thường dùng trong dịp đặc biệt, biếu tặng hoặc sưu tầm.

Whiskey và Cognac

Những thương hiệu tiêu biểu cho 2 dòng rượu

Đối với whiskey

Johnnie Walker: Là thương hiệu whisky pha trộn (Blended Scotch Whisky) bán chạy nhất thế giới. Johnnie Walker nổi tiếng với các dòng sản phẩm được phân biệt bằng màu sắc nhãn chai, từ bình dân như Red Label đến siêu cao cấp như Blue Label, phù hợp với mọi phân khúc khách hàng.
Chivas Regal: Một biểu tượng khác của dòng whisky pha trộn, được biết đến với sự sang trọng và hương vị mượt mà, tinh tế. Các dòng sản phẩm nổi bật bao gồm Chivas 12, Chivas 18 và Royal Salute.
The Macallan: Thương hiệu hàng đầu trong phân khúc whisky mạch nha đơn cất (Single Malt Scotch Whisky). The Macallan nổi tiếng với việc sử dụng những thùng gỗ sồi ủ rượu chất lượng cao, tạo nên hương vị phức tạp, đậm đà và là một trong những loại whisky đắt giá nhất thế giới.
Glenfiddich: Một trong những nhà sản xuất Single Malt bán chạy nhất, được thành lập từ năm 1887. Glenfiddich mang phong cách truyền thống của vùng Speyside, với hương vị trái cây và vani đặc trưng.
Jameson: Thương hiệu Irish Whisky bán chạy nhất toàn cầu. Jameson nổi tiếng với quy trình chưng cất 3 lần, mang đến hương vị cực kỳ mượt mà, êm dịu và dễ uống, rất phù hợp cho những người mới bắt đầu.
Jack Daniel's: Mặc dù được xếp vào loại Tennessee Whiskey, Jack Daniel's là một trong những thương hiệu whisky bán chạy nhất thế giới. Nó nổi bật với quy trình lọc qua than gỗ thích (charcoal mellowing) độc đáo, mang lại hương vị êm ái, ngọt ngào của vani và caramel.
Jim Beam: Thương hiệu Bourbon Whisky bán chạy nhất. Jim Beam là một cái tên quen thuộc và đáng tin cậy, đại diện cho phong cách Bourbon truyền thống của bang Kentucky, với hương vị chủ đạo của ngô, vani và gỗ sồi cháy.

Whisky

Đối với cognac

Hennessy: Là thương hiệu Cognac lớn nhất và nổi tiếng nhất thế giới, chiếm khoảng 40% thị phần toàn cầu. Hennessy nổi tiếng với sự đa dạng sản phẩm, từ những dòng phổ thông như Hennessy VS, VSOP đến các dòng cao cấp như Hennessy XO và Richard Hennessy.
Martell: Một trong những nhà sản xuất lâu đời nhất, được thành lập vào năm 1715. Martell nổi tiếng với phong cách nhẹ nhàng, mượt mà và hương vị trái cây đặc trưng, đặc biệt là dòng Martell Cordon Bleu lừng danh.
Rémy Martin: Tập trung vào các loại Cognac được sản xuất độc quyền từ hai tiểu vùng chất lượng cao nhất là Grande Champagne và Petite Champagne. Điều này giúp Rémy Martin có hương vị phức tạp, tròn vị và sâu lắng, với các dòng sản phẩm tiêu biểu như Rémy Martin VSOP và Louis XIII.
Courvoisier: Từng được Napoleon Bonaparte yêu thích, Courvoisier Cognac được mệnh danh là "Cognac của Napoleon". Thương hiệu này nổi tiếng với các dòng rượu có hương hoa và hương gỗ sồi tinh tế.
Camus: Một thương hiệu gia đình độc lập, nổi tiếng với sự độc quyền và hương vị đậm đà, thiên về hương hoa, đặc biệt là các sản phẩm từ tiểu vùng Borderies.

Cognac

Nguồn gốc và Nguyên liệu

Rượu Whisky

Whisky có nguồn gốc từ Scotland và Ireland. Nguyên liệu chính để sản xuất whisky là các loại ngũ cốc, bao gồm lúa mạch, lúa mạch đen, ngô và lúa mì.

Các loại ngũ cốc phổ biến bao gồm lúa mạch, lúa mạch đen, ngô và lúa mì. Điều này tạo nên sự đa dạng về hương vị tùy theo vùng sản xuất và loại ngũ cốc được sử dụng.

Theo Hiệp hội Whisky Scotland (SWA), Scotch Whisky là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Scotland, đóng góp hàng tỷ bảng Anh cho nền kinh tế mỗi năm. Năm 2022, giá trị xuất khẩu Scotch Whisky đạt kỷ lục 6,2 tỷ bảng Anh, cho thấy sự thống trị của whisky trên thị trường toàn cầu.

Rượu Cognac

Cognac là một loại rượu mạnh được sản xuất tại vùng Cognac của Pháp. Nguyên liệu chính để làm Cognac là nho trắng (chủ yếu là Ugni Blanc).

Theo Cục Rượu vang và Rượu mạnh Pháp (BNIC), Cognac là một trong những loại rượu xuất khẩu hàng đầu của Pháp. Năm 2023, hơn 97% lượng Cognac sản xuất đã được xuất khẩu, với Mỹ, Trung Quốc và Singapore là những thị trường nhập khẩu lớn nhất.

2. Quy trình sản xuất

Rượu Whisky

Lên men: Ngũ cốc được nghiền, trộn với nước nóng để tạo thành một hỗn hợp đường, sau đó được lên men.
Chưng cất: Hỗn hợp đã lên men được chưng cất hai lần (ở Scotland và Ireland) hoặc nhiều lần hơn (ở Mỹ và Nhật Bản) trong các nồi đồng hoặc cột chưng cất.
Ủ rượu: Rượu được ủ trong thùng gỗ sồi. Thời gian ủ tối thiểu là 3 năm đối với Scotch Whisky và 2 năm đối với Irish Whisky.

Scotch Whisky: Thường chưng cất 2 lần.
Irish Whisky: Chưng cất 3 lần, tạo nên hương vị mượt mà hơn.
American Bourbon: Chưng cất ít nhất một lần.

Rượu Cognac

Lên men: Nước ép nho được lên men để tạo ra một loại rượu vang trắng có nồng độ cồn thấp.
Chưng cất: Loại rượu vang này được chưng cất hai lần liên tục trong nồi chưng cất đồng truyền thống.
Ủ rượu: Rượu được ủ trong thùng gỗ sồi Pháp tối thiểu 2 năm.

Hương Vị và Phân Loại

Whisky: Nổi tiếng với sự đa dạng hương vị.

Hương vị: Tùy thuộc vào nguyên liệu và thùng ủ, Whisky có thể mang hương khói than bùn (peaty), thảo mộc, trái cây sấy khô, gỗ, vani và caramel.
Phân loại: Được phân loại rộng khắp theo địa lý và loại ngũ cốc, bao gồm Single Malt, Blended, Bourbon và Rye.

Cognac: Có hương vị đặc trưng, thường thiên về sự tinh tế và mượt mà.

Hương vị: Hương vị chính của Cognac thường là trái cây (đào, mận), mật ong, hoa (hoa nhài, hoa hồng) và một chút vani từ thùng gỗ sồi.
Phân loại: Tập trung vào thời gian ủ, mỗi cấp độ (VS, VSOP, XO) sẽ mang lại một tầng hương vị phức tạp hơn.

Phân loại của Cognac dựa trên thời gian ủ, ví dụ như VS (Very Special - ủ tối thiểu 2 năm), VSOP (Very Superior Old Pale - ủ tối thiểu 4 năm) và XO (Extra Old - ủ tối thiểu 10 năm).

Cách Thưởng Thức

Whisky: Thường được thưởng thức nguyên chất, thêm đá (on the rocks) hoặc pha cocktail.
Cognac: Thường được thưởng thức nguyên chất trong ly hình bầu dục để cảm nhận trọn vẹn hương thơm, thường được uống sau bữa ăn.

Giá trị thị trường

Whisky: Thị trường whisky có sự đa dạng về giá, từ những chai bình dân đến những chai cao cấp, lâu năm có giá trị sưu tầm lên tới hàng triệu đô la.
Cognac: Các chai Cognac lâu năm (XO, XXO) thường có giá rất cao do thời gian ủ dài và quy trình sản xuất nghiêm ngặt. Theo số liệu của BNIC, giá trị trung bình của một chai Cognac xuất khẩu đã tăng đều đặn trong những năm gần đây.

Whisky và Cognac là hai thế giới hoàn toàn khác nhau. Nếu Whisky đại diện cho sự mạnh mẽ, đa dạng và tinh thần phiêu lưu, thì Cognac lại là biểu tượng của sự tinh tế, sang trọng và truyền thống. Việc lựa chọn loại rượu nào hoàn toàn phụ thuộc vào sở thích cá nhân, nhưng việc hiểu rõ sự khác biệt sẽ giúp bạn khám phá và thưởng thức trọn vẹn giá trị của từng giọt rượu quý này.